سایت اختصاصی آقای فریبرزی(مدرسه ساعي)

بسمه تعالی

جزوه دروس یک الی پنج کتاب علوم
کلاس ششم دبستان ساعی
 
تهیه و تنظیم
محسن فریبرزی





 
درس اول:

زنگ علوم / مسايل زندگي روزانه و حل آنها

مقدمه مهم

دانشمندان همواره در جست و جوي مطالب علمي جديد هستند و ما شاهد اين هستيم که هر روز مطلب تازه اي در گوشه اي از جهان کشف مي شود و به ثبت مي رسد . کساني که در باره مسائل علوم تجربي کار مي کنند از يک روش متداول براي کار و تحقيق خود پيروي مي کنند که به آن روش علمي مي گويند . يعني در واقع براي اينکه به پرسش هايي که در حوزه علم و دانش برايشان پيش مي آيد پاسخ صحيح بدهند بايد اين مراحل را بگذرانند وگرنه تحقيق آنها ارزشي ندارد . در زير مراحل تخقيق روش علمي ذکر شده است . از شما عزيزان و دانشمندان کوچک ولي با روحيه ي بزرگ خواهشمنديم که اين مطالب را با دقت بخوانند و ياد بگيرند .

مراحل روش علمي

مراحل زير چگونگي حل مسئله به روش علمي مي باشد که دانشمندان آن را ضروري دانسته و انجام مي دهند .

1.    مشاهده : يعني ما با استفاده از حواس پنجگانه خودمان اتفاقاتي را که مي افتاد حس کنيم .
2.    جمع آوري اطلاعات : يعني اينکه ما اطلاعاتي را که با استفاده از حواس در يافت کرديم ، يادداشت کنيم .
3.    پيشنهاد يا راه حل ( فرضيه سازي ) : در اين مرحله به مسئله و سوالي که برايمان پيش آمده پاسخ و يا پاسخ هاي احتمالي مي دهيم .
4.    آزمايش فرضيه ها : با انجام آزمايش ، فرضيه ما پذيرفته يا رد مي شود .
5.    تکرار آزمايش : بعضي از آزمايش ها در شرايطي درست جواب نمي دهند . پس بايد چندين بار آزمايش کنيم تا مطمئن شويم .
6.    وقتي فرضيه ما با انجام چند آزمايش ثابت شد و به نتيجه رسيد ، فرضيه ما تبديل به نظريه علمي مي شود .

الف ) گزينه درست را با علامت ضربدر مشخص کنيد.

1.  وقتي به مسئله و سوالي که برايمان پيش آمده پاسخ و يا پاسخ هاي احتمالي مي دهيم در واقع ......... داده ايم .
.     الف ) نظريه □    ب ) فرضيه . □    ج ) نتيجه گيري□ .    د ) آزمايش . □
2.  اولين مرحله که دانشمندان در روش علمي انجام مي دهند چيست ؟
.     الف ) مشاهده□     ب) ارائه فرضيه . □    ج ) جمع آوري اطلاعات . □    د ) نتيجه گيري . □
3. چه کساني مي توانند از روش علمي استفاده کنند ؟
.     الف ) پزشکان □    ب ) مهندسان . □    ج ) استادان . □    د ) همه محققان . □
4.  به بررسي دقيق با استفاده از تمام حواس در روش علمي چه مي گويند ؟
.     الف ) آزمايش □    ب ) نتيجه گيري . □    ج ) ارائه فرضيه . □    د ) مشاهده . □
5.  آخرين مرحله که دانشمندان در روش علمي انجام مي دهند چيست ؟
.     الف ) فرضيه □    ب ) آزمايش . □    ج ) نتيجه گيري . □    د ) جمع آوري اطلاعات . □

ب ) در جاهاي خالي کلمه هاي مناسب قرار دهيد .

1.  علي مقداري شکر را در آب دو ليوان که يکي سرد و ديگري داغ بود حل کرد و در گزارش خود چنين نوشت : به نظر من وقتي شکر با آب داغ حل مي کنيم زودتر حل مي شود . اين گفته او يک ................. است .
2.  محمد وقتي وارد خانه شد بوي خوش غذاي مادر را حس کرد و گفت اين بو به نظر من در اثر جنبش مولکولي است . اين گفته او يک ............................... است .
3.  وقتي به مسئله و سوالي که برايمان پيش آمده پاسخ و يا پاسخ هاي احتمالي مي دهيم در واقع ...................... داده ايم
4.  فرضيه ها بايد منطقي و قابل ............................... باشند .
5.  براي درستي يا نادرستي فرضيه ها بايد ............................... انجام شود .

جمله درست رابا (ص) و جمله ی نادرست را با (غ) با نشان دهيد .

1.  بيشتر اتفاقات و حوادث علمي را مي توانيم از قبل حدث بزنيم يا پيش بيني کنيم .
2.  بايد چندين بار آزمايش کنيم تا مطمئن شويم که فرضيه ما درست است يا خير .
3.  نتيجه گيري از يک مسئله علمي قبل از انجام آزمايش صورت مي گيريد .
4.  آزمايش ها براي درستي يا نادرستي فرضيه ها انجام مي شود .
5.  مشاهده يعني ما با استفاده از حواس پنجگانه خودمان اتفاقاتي را که مي افتاد حس کنيم .
6.  فرضيه ها بر اساس مشاهده و اطلاعات جمع آوري شده مطرح مي شود .
7.  به بيان نظر يا نظرات خود در باره يک مسئله علمي فرضيه سازي مي گويند .
8.  وقتي که چيزي را مشاهده مي کنيم و سپس به علت يا چگونگي به وجود آمدن آن پي مي بريم نظريه پردازي کرده ايم .

د ) به سوال هاي زير پاسخ کامل دهيد .

1.  هر کدام از کارهاي دانش آموزان چه مرحله اي از روش حل مسئله (حل مسئله به روش علمي ) را ثابت مي کند ؟ در جلوي آن بنويسيد .

1.  دانش آموزان براي برپايي جشن مدرسه آماده مي شوند و دقيق فضاي مدرسه و کلاس را تماشا مي کنند .
2.  آنها هر چه را که لازم دارند و هر چه را که مي خواهند در کلاس قرار دهند يادداشت برداري مي کنند .
3.  دانش آموزان براي آنکه بادکنک ها را به ديوار بچسبانند طوري که ديوار آسيب نبيند پيشنهاد دادند که بادکنک ها را به موهايشان بمالند .
4.  دانش آموزان چند تا از بادکنک ها را با مالش به موهايشان باردار کرده و به ديوار مي چسبانند .
5.  بعد از چسباندن چند بادکنک مشاهده مي کنند که دو الي سه تا از بادکنک ها به ديوار نمي چسبد .
6.  دانش آموزان علت را متوجه مي شوند و بقيه بادکنک ها را نيز مي چسبانند و مي فهمند که با مالش بادکنک به موي سر آنها خاصيت چسبندگي( بار الکتريکي) پيدا مي کنند .

2.  مراحل روش علمي را بنويسيد .
مشاهده ، جمع آوري اطلاعات ، ارائه فرضيه ، آزمايش فرضيه ، تکرار آزمايش ، نتيجه گيري

3.  مشاهده در روش علمي يعني چه ؟
يعني ما با استفاده از حواس پنجگانه خودمان اتفاقاتي را که مي افتاد حس کنيم .

4.  بعد از مشاهده در روش علمي چکار بايد کرد ؟

جمع آوري اطلاعات : يعني اينکه ما اطلاعاتي را که با استفاده از حواس در يافت کرديم ، يادداشت کنيم .

5.  چه زماني يک محقق يا دانمشند فرضيه مي دهد ؟

در اين مرحله که به مسئله و سوالي که محقق برايش پيش آمده پاسخ و يا پاسخ هاي احتمالي مي دهد .

6.  چرا بعد از فرضيه سازي بايد آزمايش انجام دهيم و آزمايش را چند بار تکرار کنيم ؟

با انجام آزمايش ، فرضيه ما پذيرفته يا رد مي شود . بعضي از آزمايش ها در شرايطي درست جواب نمي دهند . پس
بايد چندين بار آزمايش کنيم تا مطمئن شويم .

7.  چه زماني دانشمند يا محقق مي تواند نتيجه گيري کند و نظريه بدهد ؟

وقتي فرضيه محقق با انجام چند آزمايش ثابت شد و به نتيجه رسيد ، فرضيه تبديل به نظريه علمي مي شود .

8.  هر کدام از واژه ها را تعريف کنيد

علم : علم در لغت به معني يقين, معرفت و دانش است . دانش و آگاهي در مورد پديده هاي جهان اطراف ما

عالم يا دانشمند : دانشمند به کسي مي گويند که همواره در راه تلاش و جستجو براي اثبات يا فهميدن مسايل علمي است .

درس دوم سرگذشت دفتر من
الف ) گزينه درست را با علامت ضربدر مشخص کنيد .

1.  از کدام قسمت درخت نمي توان کاغذ تهيه کرد؟
. الف ) ساقه هاي محکم □    ب ) شاخه هاي چوبي . □    ج ) برگ هاي پهن . □    د ) تنه درختان تنومند . □
2.  آب اکسيژنه يک ماده ................. است .
. الف ) رنگ بر □    ب ) بو بر . □    ج ) سمي . □    د ) خوردني . □
3.  به کمک آن مي توان حجم زيادي از اطلاعات را روي آن ذخيره کرد .
. الف ) چوب □    ب ) کاغذ . □    ج ) فلش . □    د ) کتاب . □
4.  کدام ماده پس از مصرف و تبديل شدن به زباله ، ساليان خيلي زيادي در طبيعت مي ماند و دير تجزيه مي شود .
. الف ) چوب □    ب ) ظروف پلاستيک . □    ج ) آهن . □    د ) کتاب . □
5.  کدام مواد زير خاصيت رنگبري دارند ؟
. الف ) نفتالين - ساولن □    ب ) الکل - بتادين . □    ج ) الکل - جوهرنمک . □    د ) کلر - وايتکس . □
6.  با افزودن چه مواد ي به خمير کاغذ، مي توان انواع مختلفي از کاغذها را تهي.ه کرد ؟
. الف ) نشاسته و گچ □    ب ) شيميايي . □    ج ) آب ژاول و کلر . □    د ) اسيدي . □

ب ) در جاهاي خالي کلمه هاي مناسب قرار دهيد

1.  ماده ي اصلي و اوليه در تهيه کاغذ ............................... است.
2.  يکي از راه هاي مناسب حفظ منابع طبيعي ............................... است.
3.  آب اکسژنه در برابر نور و ............................... واکنش شيميايي نشان مي دهد و تجزيه مي شود .
4.  عمل گرفتن کربن دي اکسيد هوا توسط درختان و توليد اکسيژن با استفاده از نور خورشيد را ..................... مي نامند
5.  روشهايي که به کمک آن بتوان مواد مصرف شده را حفظ نمود و دوباره مورد استفاده قرار داد را ..................... مي گويند
6.  با افزودن مواد ............................... به خمير کاغذ ، مي توان انواع مختلفي از کاغذ را تهيه کرد.

جمله درست رابا (ص) و جمله ی نادرست را با (غ) با نشان دهيد .

1.  برخي از کاغذها طبيعي و برخي ديگر مصنوعي اند .
2.  داروها جزو مواد مصنوعي هستند .
3.  بريدن درخت و انتقال آن به کارخانه تغييري شيميايي محسوب مي شود .
4. در حال حاضر براي ذخيره حجم زيادي از اطلاعات از هارد و فلش استفاده مي شود .
5.  مسلمانان در سمرقند در حدود 700 سال پيش از ميلاد مسيح به دانش ساخت کاغذ دست يافتند .
6.  بيشتر موادي که در اطراف ما هستند و ما از آن ها اسنفاده مي کنيم طبيعي هستند .

د ) به سوال هاي زير پاسخ کامل دهيد .

1.  سه مورد از روش هاي ثبت اطلاعات را در زمان هاي قديم بنويسيد؟

کنده کاري و نقاشي روي سنگ ها ، ديوار غارها ، چوب درختان
 
2.  سه مورد از معايب و مزاياي استفاده از روش هاي ثبت اطلاعات را در زمان هاي قديم بنويسيد؟

مزاياي استفاده : الف ) جلوگيري از قطع درختان براي توليد کاغذ ب ) محيط زيست گياهان و جانوران سالم باقي مي
ماند و هوا پاکيزه مي شود . ج ) به دليل عدم تماس با مواد شيميايي بيماري ها کمتر مي شوند د ) موادي مثل چوب و
سنگ به سادگي يافت مي شوند . ( در دسترس هستند)
معايب استفاده : الف ) به دليل حجم و وزن زياد تقريبا جابجايي آنها ممکن نيست . ب ) فضاي زيادي را اشغال مي
کنند ج ) اطلاعات کمي را مي توان روي آنها نوشت . د ) زمان زيادي براي نوشتن صرف مي شود .

3.  از کدام قسمت درخت مي توان کاغذ تهيه کرد؟ ساقه و تنه ي محکم و شاخه هاي درختان تنومند از کدام قسمت درخت نمي توان کاغذ تهيه کرد؟ شاخه هاي کوچک و برگ و ريشه درخت

4.  آيا کاغذهايي نظير شانه تخم مرغ، کارتن ها و جعبه هاي دستمال کاغذي را مي توان بازيافت کرد؟ چرا؟

خير. چون قبلا بازيافت شده اند ديگر نمي توان آن ها را بازيافت کرد .

5.  هر يک از مشاغل زير چه استفاده از کاغذ مي کنند؟

الف) خياط : .............................................................. ب) بانک : ........................................................
ج) داروخانه : .......................................................... د ) عکاس : ......................................................
ه ) دانش آموز : ...................................................... و ) پزشک : ......................................................

6.  چه کاغذهايي را نمي توان بازيافت کرد ؟

کاغذهاي آغشته به مواد غذايي و مواد شيميايي ، کاغذهاي کاربن دار ، کاغذهاي روغني ، کاغذهاي با پوشش مومي
مثل ليوان کاغذي ، عکس و . . .

7.  انواع کاغذ را نام ببريد ( چهار مورد)

1 ) کاغذ تحرير 2 ) کاغذ رنگي 3 ) کاغذ اسکناس 4 ) کاغذ کاهي 5 ) کاغذ مات و براق 6 ) کاغذ خودکپي 7 ) پشت
چسبدار 8 ) کاغذ انجيلي 9 ) کاغذ کادو

8.  کاربردهاي کاغذ را نام ببريد ( چهار مورد )

از کاربردهاي کاغذ مي توان به موارد زير اشاره کرد . کتاب ، دفتر ، روزنامه ، چاپ عکس ، چاپ اسکناس ، توليد نقشه ، توليد مقوا ، کاغذ ديواري ، اشتنباخ جهت طراحي ، کاغذ انجيلي براي کارهاي خيلي حساس و با ارزش

9.  مراحل توليد کاغذ در کارخانه را به اختصار شرح دهيد .

1 ) قطع درختان و کندن پوست آنها 2 ) خردکردن چوب ها و تبديل آنها به چيپس 3 ) مخلوط کردن خرده هاي چوب ( چيپس ) با آب و توليد خمير 4 ) اضافه کردن آب اکسيژنه و يا محلول هاي سفيد کننده ديگر 5 ) عبور از غلتک ها براي گرفتن آب کاغذ و نازك و صاف کردن آن 6 ) برش کاغذ به اندازه هاي مورد نياز بازار
 
10  کدام مرحله ساخت کاغذ شيميايي است ؟ چرا

مرحله خمير کردن چون در اين مرحله موادي درون چوب از آن جدا مي شود و با افزودن آب اکسيژنه و يا کلر رنگ خمير سفيد مي شود و تمام اين مراحل شيميايي است .

11.  بازيافت چيست ؟ سه مورد از فوايد بازيافت را بنويسيد .

بازيافت يعني بکار بردن روشهايي که به کمک آن مي توان مواد مصرف شده را حفظ نمود و دوباره مورد استفاده قرار داد
. مزايا : 1 ) صرفه جويي در مصرف مواد طبيعي و خام . 2 ) کم شدن هزينه ها : پول کمتري خرج مي شود براي توليد کالاي جديد . 3 ) حفظ محيط زيست : پسماندها از طبيعت جمع مي شوند و مورد استفاده ي مجدد قرار مي گيرند .

12.  چه کارهايي را براي بازيافت کاغذ در خانه و مدرسه پيشنهاد مي کنيد؟

( 1 ) در مواقع ضروري از کاغذ استفاده کنيم . 2 ) در موقع نوشتن دقت کنيم که برگه هاي کاغذ از بين نروند . 3) برگه هاي باطله را جداگانه در کسيه زباله بگذاريم و براي بازيافت تحويل مامورين شهرداري دهيم .

13.  مراحل بازيافت کاغذ را بنويسيد .
1 ) مردم کاغذها را درون ظرف هاي مخصوص قرار داده و تحويل مراکز بازيافت دهند . 2 ) خردکردن اين کاغذها در کارخانه 3 ) مخلوط کردن آب با اين مواد و توليد خمير و استفاده از محلول ها و مواد شيميايي 4 ) عبور از غلتک ها ي آهني 5 ) برش و بسته بندي کاغذها

14.  چگونه مي شود با کاغذهاي باطله مقوا درست کرد . در دو سطر شرح دهيد .

کاغذهاي باطله را خرد مي کنيم و داخل يک ظرف با آب مخلوط مي کنيم تا به شکل خمير درآيد . با يک وسيله ي  چوبي يا فلزي شبيه وردنه آن را مسطّح مي کنيم . در مرحله آخر جلوي نور خورشيد مي گذاريم تا خشک شود .

15.  مواد طبيعي و مصنوعي را با ذکر دو مثال توضيح دهيد؟

به موادي که به صورت خداداي در طبيعت وجود دارند و انسان هيچ نقشي در توليد آن نداشته است را مواد طبيعي  مي نامند . سنگ، پوست، چرم و چوب مواد.ي هستند که در طبيعت يافت مي شوند . بيش تر مواد و وسايلي که امروزه ما از آن ها استفاده مي کنيم، به طور طبيعي يافت نمي شوند، بلکه آن ها را از مواد.  طبيعي مي سازند. اين مواد، مواد. مصنوعي ناميده مي شوند و ساخته دست بشر هستند . کيف و کفش ، کاغذ ، لباس ، لوازم خانگي ، دوچرخه و اتومبيل و . . .

16.  مصرف کاغذ در سراسر دنيا افزايش يافته است. به طوري که هرسال بايد ميليون ها تن کاغذ توليد شود. آيا به نظر شما توليد اين مقدار کاغذ به روش هاي سنتي و دستي امکان پذير است؟

خير . اولا با توجه به پيشرفت علم بايستي کمتر از کاغذ استفاده کرد . ثانيا هر کشوري براي پيشرفت در علم و صرفه جويي در امر توليد و سرمايه بايد براي توليد محصولات خود از جديدترين روش ها و دستگاهها استفاده کند . ثالثا با توجه به افزايش جمعيت روش هاي سنتي ديگر جوابگوي تقاضاي مردم نيست و بايد از روش هاي جديد براي توليد کاغذ استفاده شود که در مدت زمان کم توليد کاغذ بيشتري انجام شود .

17.  چرا ورود فاضلاب کارخانه به رودخانه ها، مزارع و ... به آن ها آسيب مي رساند؟

سبب آلودگي آب ، خاك و هوا مي شود و در نهايت باعث نابودي تمام جانداران مي شود .

18.  براي جلوگيري يا کاهش اثرات قطع بي رويه ي درختان و تخريب جنگلها در زندگي جانداران چه راه هايي را پيشنهاد مي کنيد؟

1 ) جلوگيري از چراي بي رويه دام ها 2 ) جلوگيري از ساخت و ساز د ر اطراف جنگل ها 3 ) نظارت شديد سازمان حفاظت محيط زيست از جنگل هاي کشور 4 ) دستگيري و جريمه سنگين براي کساني که دزدانه درختان جنگل را قطع مي کنند . 5 ) دولت براي توليد کاغذ درختان را قطع نکند و ماده ديگري را جايگزين چوب براي توليد کاغذ بکند 6 ) فرهنگ درختکاري بين مردم توسعه پيدا کند 6 ) وزارت کشاورزي هرساله اقدام به کاشت نهال کند .

19.  سه ماده اي که در صنعت رنگبري از آن ها استفاده مي شود را نام ببريد .

آب اکسيژنه ، آب ژاول ( وايتکس ) ، کُلر

20.  مصرف منابع طبيعي مثل قطع بيش از حد درختان جنگل، چه آسيبي به چرخه محيط زندگي خواهد زد؟

1 ) درختان کربن دي اکسيد هوا را مي گيرند و اکسيژن توليد مي کنند که اگر درختان نابود شوند هوا آلوده مي شود 2 ) بعضي از درختان غذا و پناهگاه موجودات هستند که اگر نباشند باعث نابودي جانداران مي شود . 3 ) درختان در بعضي نواحي جلوي سيل و طوفان و بسياري از اتفاقات را مي گيرند .

21.  چرا هنگام استفاده از وايتکس و جوهرنمک و مواد مشابه اين ها بايد درفضاي باز باشيم و ماسک بزنيم ؟

چون اين مواد سمي هستند و حتي استنشاق اين مواد باعث صدمه به دستگاه تنفسي بدن مي شود .

22.  توليد بيش از حد مواد مصنوعي چه تاثيري روي زندگي جانداران و محيط زيست مي گذارد ؟

مواد مصنوعي از مواد طبيعي ساخته مي شوند و اگر زياد توليد شوند اولين تاثير آن اين است که ذخاير منابع طبيعي تمام مي شود و دوم اينکه باعث بروز بيماري هاي مختلف در جانداران و بخصوص در انسان مي شود و سوم اينکه پس از مصرف و رها کردن پسماند اين مواد در طبيعت باعث آلودگي محيط زيست مي شود .

23.  براي حفظ منابع طبيعي زير چه پيشنهادهايي داريد ؟

الف ) درختان و گياهان  ............................................................................................................................................
ب ) هوا  .......................................................................................................................................................................
ج ) منابع سوختي ( نفت و گاز و) ..........................................................................................................................
د ) منابع معدني ( طلا ، آلومينيم ، آهن و.............................................................................................................
ه ) آب.........................................................................................................................................................................

24.  جدول زير موادي را نشان مي دهد که در تهيه ي کاغذ به کار مي روند . علت استفاده اين مواد را در توليد کاغذ در ستون دوم بنويسيد .

ماده ي به کار رفته در توليد کاغذ   
علت استفاده

پلاستيک    
رنگ    
نشاسته    
کلر    
گچ    
آب اکسيژنه    

سوال هاي مربوط به آزمايشات علوم

1.  در يک بشر يا 100 ميلي ليتر آب مي ريزيم . 5 يا 6 دانه بلور پتاسيم پرمنگنات و يک قاشق چاي خوري سرکه به مواد داخل بشر اضافه مي کنيم . 6 يا 8 ميلي ليتر آب اکسيژنه را به آرامي داخل بشر مي ريزيم .
الف ) از اين آزمايش چه نتيجه اي گرفته مي شود ؟ ( در دو سطر توضيح دهيد )



ب ) اين آزمايش ، تغيير فيزيکي است يا شيميايي ؟ چرا ؟


2.  در يک بشر مقداري کاعذ رنگي خرد شده را با 50 ميلي ليتر آب مخلوط مي کنيم . 10 ميلي ليتر آب اکسيژنه داخل بشر اضافه مي کنيم . از اين آزمايش چه نتيجه اي گرفته مي شود ؟( در دو سطر توضيح دهيد )



درس سوم کارخانه ي کاغذسازي



الف ) گزينه درست را با علامت ضربدر مشخص کنيد .

1.  کدام عنصر فلز نيست ؟
الف ) آهن □    ب ) هيدرژن . □    ج ) مس . □    . د ) آلومينيم . □
2.  براي تهيه آهن زنگ نزن ، آهن را با چه عنصري مخلوط مي کنند ؟
. الف ) کروم □    ب ) کربن □    ج ) آلومينيم □    د ) جيوه □
3.  در کارخانه هاي صنعتي بشتر از چه فلزي استفاده مي شود ؟
. الف ) آلومينيم □    ب ) مس . □    ج ) سرب . □    د ) آهن . □
4.  کدام فلز سم.ي است و هنگام کار با آن بايد احتياط کرد ؟
الف ) جيوه □    . ب ) نيکل . □    ج ) مس . □    د ) آلومينيم . □
5.  جنس کدام يک از عناصر زير از بقيه سخت تر است ؟
. الف ) طلا □    ب ) نقره . □    ج ) آهن . □    د ) مس . □
6.  کدام يک از اسيد هاي زير خوراکي نيست ؟
. الف ) جوهرنمک □    ب ) جوهرليمو . □    ج ) جوهرسرکه . □    د ) جوهرانگور . □
 
ب ) در جاهاي خالي کلمه هاي مناسب قرار دهيد .

1.  براي تهيه فولاد از کربن و فلز ديگري به نام ............................... استفاده مي شود .
2.  سيم ها و کابل هاي برق از فلز ............................... تهيه مي شود .
3. سختي آهن از پلاستيک ............................... است و جرم کاغذ ورق آلومينيم ............................... است .
4.  فلز سرب .................. است و بايد از تماس طولاني با آن پرهيز کرد.
5.  وسيله ي شناسايي اسيدها ............................... است .
6.  از فلز ............................... در دارو سازي براي روکش قرص ها استفاده مي شود .

جمله درست رابا (ص) و جمله ی نادرست را با (غ) با نشان دهيد .

1.  اسيدها موادي ترش مزه هستند . بنابراين براي شناسايي فقط کافي است مقداري از آن را بچشيم .
2.  مصرف مواد شيميايي در کارخانه ها ، باعث نابودي محيط زيست مي شود .
3.  براي نگهداري اسيدها نبايد از ظروف فلزي استفاده کرد . ( ظروف پلاستيکي مناسب تر است )
4.  براي تميز کردن سرويس دستشويي ها و حمام ، اگر جوهرنمک را با وايتکس مخلوط کنيم بهتر است .
5.  از آب ژاول ( وايتکس ) مي توان در فضاي بسته استفاده نمود ولي از جوهر نمک نمي شود .

د ) به سوال هاي زير پاسخ کامل دهيد .

1.  چرا براي خشک کردن خمير کاغذ و تبديل آن به ورقه هاي نازك کاغذ از غلتک هاي بزرگ آهني استفاده مي کنند؟ 2 دليل بياوريد.
1 ) براي اينکه آب کاغذ گرفته شود 2 ) استحکام بيشتر در کاغذ 3 ) نازك کردن کاغذ 4 ) مقاوم نمودن کاغذ

2.  کدام يک از ويژگي هاي آهن سبب شده است تا اين فلز به طور وسيع در صنعت کاغذ سازي و اغلب صنايع بزرگ کاربرد داشته باشد؟
 1 ) بيشتر از فلزات ديگر در طبيعت يافت مي شود 2 ) قيمت آن ارزان تر است 3 ) به آساني بازيافت مي شود . 4 ) مقاوم در برابر گرما است 5 ) رساناي خوبي است

3.  در چه قسمت هايي از کارخانه کاغذسازي از آهن استفاده مي شود؟
غلتک هاي بزرگ ، دستگاه خردکن چوب ، ديگ هاي بخار ، سرند و . . .

4.  اسيدها به چند دسته تقسيم مي شوند نام برده و براي هريک مثالي بزنيد . دو دسته هستند
1) اسيدهاي صنعتي : اسيدکلريدريک ( جوهرنمک ) ، اسيد سولفوريک ( جوهر گوگرد)  2)  اسيدهاي خوراکي : سرکه ، ليمو ترش ، ترشيجات ، انگور ، غوره و . . .

5. ویژگي هاي عمومي فلزها را بنويسيد .

رساناي خوبي براي جريان برق و گرما هستند ، بيشترشان جذب آهن ربا مي شوند و مي توان از آن ها آهن ربا ساخت ، برخي از آن ها با اکسيژن که ترکيب مي شوند توليد اکسيد مي کنند ، به غيره از جيوه بقيه فلزات جامد هستند ، برخي از آن ها سخت و محکم هستند .

6.  ويژگي آهن چيست ؟
 بيشتر از فلزات ديگر در طبيعت است ، به صورت سنگ آهن استخراج و پس از تصفيه  در کارخانه هاي ذوب آهن به مصرف مي رسد . مقاوم و محکم است ، رساناي خوبي براي گرما است ، در برابر اکسيژن زنگ مي زند ، مهندسين با تغييراتي در آهن آن را تبديل به فولاد مي کنند . در ساختمان سازي وجاده و پل سازي از آن استفاده مي شود . بيشتر دستگاههاي کارخانه ها از آهن ساخته شده است

7.  منظور ار آهن زنگ نزن چيست ؟ توضيح دهيد .

در بعضي از کارخانه هاي صنعتي يک روکش از عنصر کروم يا عنصر روي به آهن مي کشند و باعث مي شود که آهن  در هواي آزاد و در تماس با اکسيژن و در مکانهايي که باران مي بارد مثل بام شيرواني ، دکل ها و . . . زنگ نزند .

8.  هنگام استفاده از جوهر نمک ، کلر و يا واکتس در خانه بايد چه نکاتي را رعايت کرد؟

( 1 ) در فضاي باز استفاده شود . 2 ) هنگام استفاده دستکش و ماسک بزنيم . 3 ) دور از دسترس اطفال بگذاريم . 4 ) در صورت تماس بدن با اين مواد سريع با آب شسته شود . 5 ) هميشه و همه وقت از اين مواد استفاده نکنيم .

9.  نام چند تا از صنايع را که در شهر شما وجود دارد و در آنجا براي توليد محصولاتشان از آهن استفاده مي کنند را بنويسيد .
 کارخانه اتومبيل سازي ، کارخانه دوچرخه سازي ، کارخانه توليد لوازم خانگي

10 . جدول زير محصولاتي را نشان مي دهد که در تهيه ي آنها فلزاتي به کار رفته است . شما نام فلز و علت استفاده اين فلز را در توليد محصولات زير بنويسيد .
نام محصول     از چه فلزي درست شده     دليل ساخته شدن از اين فلز
اتومبيل     آهن     استحکام و مقاومت بالا
قرص روکش دار     آلومينيم     وزن کم و انعطاف پذيري بالا
دوچرخه     آهن     استحکام و مقاومت بالا
سيم برق     مس     رساناي خيلي خوب جريان برق
انگشتر     طلا     زيبايي و ارزش اقتصادي زياد
فرغون     آهن     استحکام و مقاومت بالا

سوال هاي مربوط به آزمايشات علوم

1.  يک ليوان برمي داريم و نا نصف آن آب مي ريزيم ، سپس در حدود نصف استکان روغن مايع روي آن اضافه مي کنيم . حال يک قطعه چوب و يک قطعه آهن داخل ليوان مي اندازيم . به نظر شما چه اتفاقي مي افتد ؟ دليل آن را بنويسيد . ( در دو سطر توضيح دهيد)



 
2.  چند قطعه ي چوبي، پلاستيکي و فلزي با شکل و اندازه ي يکسان برمي داريم . حال قطعه هاي چوبي را روي يک کفه ي ترازو و قطعه هاي فلزي را روي کفه ي ديگر قرار مي دهيم . به نظر شما چه اتفاقي مي افتد ؟ دليل آن را نيز بنويسيد . ( در دو سطر توضيح دهيد)



3.  سه قاشق و ميله ي چوبي، پلاستيکي و آهني هم شکل داريم .

الف) با يک جسم سنگين مثل چکش بر سر هر سه ميله ضربه هاي يکساني وارد مي کنيم . چه چيزي مشاهده مي شود ؟( در دو سطر توضيح دهيد )


ب) ابتدا نوك قاشق آهني را محکم روي قاشق چوبي و پلاستيکي مي کشيم ، سپس قاشق چوبي را برداشته و محکم روي قاشق آهني و پلاستيکي مي کشيم . چه چيزي مشاهده مي شود ؟( در دو سطر توضيح دهيد )


4. چند عدد ميوه مانند ليموترش، پرتقال، کيوي و ...، سرکه ي ترشي، محلول رقيق جوهر نمک و کاغذ پي اچ آماده مي کنيم . تکّه اي از کاغذ پي اچ را به هر يک از مواد آغشته مي کنيم . از اين آزمايش چه نتيجه اي گرفته مي شود؟ ( در دو سطر توضيح دهيد )

5.  سه ليوان داريم و آن ها را شماره گذاري مي کنيم . داخل هر کدام يک تکّه ي خرد شده از سنگ مرمر مي اندازيم ، سپس به ليوان او.لي 10 ميلي ليتر آب، به دومي 10 ميلي ليتر سرکه و به سومي 10 ميلي ليتر جوهر نمک اضافه مي کنيم . پس از نيم ساعت مشاهدات خود را يادداشت مي کنيم . در دو سطر توضيح دهيد چه اتفاقي مي افتد )


6.  يک گياه (مانند گل رز و...) را به کلاس مي آوريم و به کمک پنس و پنبه يکي از برگ هاي آن را به جوهر نمک آغشته مي کنيم . پس از نيم ساعت مشاهدات خود را يادداشت مي کنيم . در دو سطر توضيح دهيد چه اتفاقي مي افتد

جهت مطالعه
لازم به ذکر است بازيافت کاغذ موجب 75 درصد کاهش آلودگي هوا 50 درصد صرفه جويي در انرژي و 90 درصد صرفه جويي در مصرف آب م يشود.


درس 4 سفر به اعماق زمين


الف ) گزينه درست را با علامت ضربدر مشخص کنيد .
1.  کدام قسمت زمين حالت جامد نيست ؟
. الف ) سنگ کره □    ب ) خميرکره . □    ج ) هسته داخلي . □    د ) پوسته . □
2.  حجم کدام لايه بيشتر از بقيه لايه ها است ؟
. الف ) هسته داخلي □    ب ) هسته خارجي . □    ج ) سنگ کره . □    د ) گوشته . □
3.  کدام لايه از بقيه متراکم تر است ؟
. الف ) خميرکره □    ب ) سنگ کره . □    ج ) گوشته زيرين . □     د ) هسته داخلي . □   
4.  بعد از سنگ کره چه لايه اي قرار دارد ؟
. الف ) هسته داخلي□     ب ) خميرکره . □    ج ) هسته خارجي . □    د ) گوشته زيرين . □   
5.  کدام لايه نقش مهمي در ايجاد زلزله دارد ؟
. الف ) سنگ کره □    ب ) خميرکره . □    ج ) هسته داخلي . □    د ) پوسته . □   
6.  سرعت امواج لرزه اي در کدام لايه کمتر است ؟
. الف ) خميرکره □    ب ) سنگ کره . □    ج ) گوشته زيرين . □     د ) هسته داخلي . □   

ب ) در جاهاي خالي کلمه هاي مناسب قرار دهيد .

1.  مواد مذابي که از مخروط آتشفشان فوران مي کند مربط به لايه ي ........................ است .
2.  دانشمندان معتقدند ...................... وسيله اي هستند که سفر واقعي به درون زمين را مي توانند انجام دهند .
3.  امواج لرزه اي درون زمين، از سنگ هاي سخت و متراکم، .................. عبور مي کنند.
4.  لايه سنگ کره روي لايه ........................ حرکت دارد .
5.  عميق ترين چاهي که تا کنون دانشمندان حفر کرده اند ................ کيلومتر است .
6.  امواج لرزه اي درون زمين، از سنگ هاي نرم و کم تراکم، ....................... عبور مي کنند.

جمله درست رابا (ص) و جمله ی نادرست را با (غ) با نشان دهيد .

1.  امواج لرزه اي، وسيله اي هستند که سفر واقعي به درون زمين را مي توانند انجام دهند و از سنگ هاي مختلف عبور کنند .
2.  به دليل گرم بودن بيش از حد مرکز زمين سفر به درون آن غيرممکن است .
3.  خميرکره بر روي سنگ کره حرکت مي کند .
4.  فاصله سطح زمين تا مرکز زمين حدود 4600 کيلومتر است .
5.  دانشمندان به وسيله امواج لرزه اي بيشترين اطّلاعات را درباره ي درون زمين به دست مي آورند .
6.  هسته ي داخلي مايع و هسته ي خارجي جامد است .

د ) به سوال هاي زير پاسخ کامل دهيد .

1.  امواج لرزه اي را تعريف کنيد .
به امواجي که در اثر شکستن ناگهاني سنگ هاي درون زمين در اثر زمين لرزه ايجاد مي شوند امواج لرزه اي مي گويند

2.  به امواجي که در اثر شکستن ناگهاني سنگ هاي درون زمين در اثر زمين لرزه ايجاد مي شوند چه مي گويند؟
 امواج لرزه اي مي گويند .

3.  دانشمندان با استفاده از چه امکاناتي ، به ويژگي هاي لايه هاي دروني زمين پي مي برند ؟
دانشمندان با استفاده از تغييرات سرعت امواج لرزه اي در بخش هاي مختلف درون زمين، به ويژگي هاي لايه هاي دروني آن پي مي برند. بعضي لايه هاي زمين از مواد. متراکم و بعضي از مواد. کم تراکم تشکيل شده اند.

4.  ساختمان دروني زمين، براساس ترکيب شيميايي و جنس مواد. تشکيل دهنده به چند لايه تقسيم مي شود ؟
به سه لايه پوسته، گوشته و هسته

5.  ساختمان دروني زمين، براساس ترکيب فيزيکي حالت مواد. تشکيل دهنده ( جامد . مايع . خميري ) به چند لايه تقسيم مي شود ؟
به پنج لايه سنگ کره ، خميرکره ، گوشته زيرين ، هسته داخلي و هسته خارجي

6.  منشأ بيش تر آتش فشان ها و زمين لرزه ها مربوط به کدام لايه مي باشد و اين لايه تا چه عمقي از زمين قرار دارد ؟
مربوط به لايه خميره کره مي باشد . اين لايه تا عمق حدود 350 کيلومتري ادامه دارد .

7.  گوشته ي زيرين کجا قرار دارد و چه حالتي دارد ؟
اين بخش که حالت جامد دارد، از زير خميرکره تا ابتداي هسته ي خارجي ادامه دارد.

8.  هسته ي خارجي کجا قرار دارد و چه حالتي دارد ؟
اين بخش حالت مايع دارد و از گوشته ي زيرين تا هسته ي داخلي ادامه دارد.

9.  هسته ي داخلي کجا قرار دارد و چه حالتي دارد ؟
اين بخش حالت جامد دارد و مرکز زمين را تشکيل مي دهد.

10 .  دانشمندان چطور دريافتند که هسته ي داخلي زمين جامد و هسته ي خارجي ، حالت مايع دارد ؟
چون سرعت امواج لرزه اي در سنگ هاي جامد زمين سريعتر و در سنگ هاي نرم و خميري کندتر است دانشمندان با استفاده از اين اختلاف سرعت امواج لرزه اي در حالت هاي مختلف مواد. تشکيل دهنده ي هسته ي زمين ، دريافتند که هسته ي خارجي زمين حالت مايع دارد و هسته ي داخلي ، حالت جامد دارد.

11.  چرا در مواد متراکم مثل آهن امواج سريعتر عبور مي کند ولي در موادي مثل پلاستيک يا چوب که تراکم کمتري دارند امواج ديرتر عبور مي کنند ؟
در مواد متراکم مولکول هاي سازنده اين مواد به صورت متراکم و متوازن و همگن در کنار هم قرار گرفته اند بنابراين امواج به راحتي منتقل مي شوند . در مواد کم تراکم مثل چوب و يا پلاستيک مولکول ها از هم فاصله داشته و ذرات ماده نامتوازن و ناهمگن هستند بنابراين انتقال امواج کندتر صورت مي گيرد .

12.  حرکات قطعات سنگ کره بر روي خميرکره باعث پيدايش کدام پديده ها مي شوند ؟
اگر قطعات سنگ کره به هم نزديک شود سبب پيدايش کوه و آتشفشان مي شود و زلزله پديده اي است که هم در اثر دورشدن و هم نزديک شدن قطعات سنگ کره به وجود مي آيد .

13.  به غير از لرزش موبايل در حالت ويبره ، جند نمونه از لرزش اجسام را در محيط اطرافتان نام ببريد .
انجار بمب . عبور هواپيما از ارتفاع پايين . رعد و برق شديد . عبور کاميون هاي سنگين در شهر . کندن زمين توسط دلرهاي بزرگ .

14.  تراکم مواد در مرکز زمين بيشتر است يا در سطح آن ؟ دليل بياوريد .
هر چه از سطح زمين به عمق زمين پيش مي رويم به دليل فشار و سنگيني لايه هاي بالايي ، تراکم مواد در مرکز زمين
بيشتر است .

15.  دانشمندان با چه ابزاري بيشترين اطّلاعات را درباره ي درون زمين به دست مي آورند؟ با توجه به اينکه عميق ترين چاهي که حفر شده 13 کيلومتر است و عمق زمين 6400 کيلومتر مي باشد پس مناسب ترين روش مطالعه درون زمين استفاده از ثبت امواج لرزه اي است .

16.  جنس هسته از چيست و سبب چه خاصيتي در زمين شده است ؟
جنس هسته از آهن و نيکل است و خاصيت مغناطيسي سطح زمين نيز به همين علت است .

سوال هاي مربوط به آزمايشات علوم

1.  از يک سر ميز آهني به آن ضربه اي مي زنيم و هم کلاسي شما در طرف ديگر ميز با دست خود لرزش هاي ايجاد شده را حس مي کند . بعد آزمايش را روي ميزهاي چوبي و پلاستيکي نيز تکرار مي کنيم و نتيجه را با هم مقايسه مي کنيم . از اين آزمايش ها چه نتيجه اي مي گيريم ؟ ( با توجه به موضوع امواج لرزه اي کره زمين )

همانطوري که در اين آزمايش امواج از ميزهاي آهني سريعتر از ميزهاي چوبي و پلاستيکي عبور کرد پس نتيجه مي گيريم که امواج لرزه اي درون زمين، از سنگ هاي سخت و متراکم، تندتر و از سنگ هاي نرم و کم تراکم، کندتر عبور مي کنند .

2.  يک قطعه چوب خشک را با دو دست مي شکنيم . همين کار را با چوب مرطوب انجام مي دهيم . آيا چوب ها مثل هم مي شکند . از اين آزمايش چه نتيجه اي مي گيريم ؟ ( با توجه به موضوع لايه هاي کره زمين )

نتيجه مي گيريم همانطوري که چوب خشک در اثر فشار مي شکند سنگ کره هم در اثر جابجايي و فشار مي شکند
ولي قسمت هاي خميري کره زمين نمي شکنند چون مثل چوب آزمايش ما نرم هستند .

3.  يک ظرف بزرگ را از آب پر کرديم و روي گاز روشن قرار داديم و دو قطعه يونوليت به اندازه ي ورقه ي کاغذ را روي آب قرار داديم. حرکت قطعات يونوليت را بر روي آب با حرکت قطعات سنگ کره بر روي خميرکره مقايسه کنيد. از اين آزمايش چه نتيجه اي مي گيريم ؟ ( با توجه به موضوع لايه هاي کره زمين )

يونوليت ها به سه جهت حرکت مي کنند . الف ) از هم دور مي شوند . ب ) به هم نزديک شده و باهم برخورد مي  کنند . ج ) در کنار هم مي لغزند . درست همين حرکات براي سنگ کره که روي خميرکره ( لايه داغ زمين ) قرار دارد ممکن است اتفاق بيفتد .

جهت مطالعه
دانشمندان به چند روش به مطالعه ي درون زمين مي پردازند ؟ الف ) روش مستقيم : حفر چاه ، مطالعه مواد مذاب ، عکس برداري و فيلم برداري
ب ) روش غير مستقيم : استفاده از ثبت امواج لرزه اي ، چشمه هاي آب گرم ، شهاب سنگ هايي که روي زمين مي افتند و با ضربه اي که وارد مي کنند در
زمين گودال ايجاد مي کنند



درس پنجم : زمين پويا



الف ) گزينه درست را با علامت ضربدر مشخص کنيد .

1.  مواد مذابي که از دهانه آتشفشان خارج مي شوند مربوط به کدام لايه ي زمين هستند ؟
. الف ) سنگ کره □    ب ) نرم کره . □    ج ) هسته خارجي□ .     د ) هسته داخلي . □
2.  به آتش فشان هايي که فقط گاز از دهانه ي آن خارج مي شود گفته مي شود .
. الف ) فعال □    ب ) غيرفعال . □     ج ) نيمه فعال . □    د ) خاموش . □
3. وقتي سنگ کر ه ي زمين در اثر نيروهاي حاصل از درون زمين مي شکند ، چه اتفاقي مي افتد ؟
. الف ) زمين لرزه □    ب) آتشفشان . □    ج ) تشکيل کوه . □     د ) سنگ کره نو مي شود . □
4. انرژي حاصل از شکستن سنگ کر ه ي زمين به چه صورت از داخل زمين به سطح آن مي رسد ؟
. الف ) آتشفشان □    ب ) چشمه زيرزميني . □    ج ) امواج لرزهاي . □    د ) گاز چاههاي نفت . □
5.  مهمترين گازهاي توليد شده از دهانه آتشفشان ها چه مي باشد ؟
الف ) کربن دي اکسيد و ازت . □    ب ) بخارآب و کربن دي اکسيد □    . ج ) منواکسيدکربن و ئيدرژن □    د ) بخار آب و نيتروژن . □
6. وقوع زمين لرزه هاي خفيف چه مزيتي دارد ؟
. الف ) هشدار به مردم و مسئولين □    ب ) جلوگيري از وقوع زمين لرزه هاي بزرگتر . □     
ج ) نمايان شدن چشمه هاي آب سرد □    د ) مشخص شدن مناطق خراب زمين . □

ب ) در جاهاي خالي کلمه هاي مناسب قرار دهيد .

1.  وقوع زمين لرزه باعث آزاد شدن ....................................... زمين مي شود .
2.  معمولاً در جاهايي که پوسته ي زمين داراي شکستگي است، احتمال ....................................... بيشتر است .
3.  در آتش فشان هاي نيمه فع.ال، فقط .................................... از دهانه ي آن خارج مي شود .
4.  سبلان و .................................... دو آتشفشان خاموش هستند .
5.  بخار آب و .................................... از مهمترين گازهاي توليد شده از دهانه آتشفشان ها مي باشد .

جمله درست رابا (ص) و جمله ی نادرست را با (غ) با نشان دهيد .

1.  سالانه حدود 10000 زمين لرزه ي خفيف در کشور رخ مي دهد که مردم آن را حس نمي کنند .
2.  تفتان و بزمان دو آتشفشان نيمه فعال کشور ما است .
3.  در آتش فشان هاي غير فع.ال، فقط گاز از دهانه ي آن خارج مي شود .
4.  يکي از فوايد آتشفشان ها ايجاد زمين هاي کشاورزي حاصلخيز است .
5.  به آتش فشان هايي که هيچ گونه فع.الي.تي ندارند، آتش فشان خاموش گفته مي شوند

د ) به سوال هاي زير پاسخ کامل دهيد .

1.  زمين لرزه چه زماني اتفّاق مي افتد ؟
زمين لرزه وقتي اتفّاق مي افتد که سنگ کر ه ي زمين در اثر نيروهاي حاصل از درون زمين مي شکند .

2.  زماني که سنک هاي سطح زمين ( سنگ کره ) مي شکند چه اتفّاقي مي افتد ؟
انرژي حاصل از شکستن سنگ کر ه ي زمين به صورت امواج لرزه اي از داخل زمين به سطح آن مي رسند و باعث تغييراتي در سطح زمين مي شوند .

3.  آيا همه ي زمين لرزه ها باعث خرابي در سطح زمين مي شوند؟ چرا؟
خير . بسياري از زمين لرزه ها خفيف هستند و نه تنها خرابي به بار نمي آورند بلکه باعث آزاد شدن انرژي درون زمين مي شوند و از زمين لرزه هاي بزرگتر جلوگيري مي کنند .
4.  يکي از فوتباليستها، در مسابقه ساق پايش مي شکند، پس از درمان، به بازي فوتبال برمي گردد. به نظر شما اگر همان پاي اين بازيکن، دوباره آسيب ببيند، احتمال شکستگي پاي او در کدام قسمت بيش تر است؟
در همان قسمتي که قبلا شکسته است . چون آن قسمت ضعيف تر است و مقاومت آن ناحيه کمتر شده است .
5.  دو آتش فشان نيمه فع.ال و دو آتش فشان خاموش کشورمان را نام ببريد.
البرز و تفتان و بزمان نيمه فعال هستند . سبلان و سهند خاموش هستند .

6.  هر يک از سنگ هاي آتش فشاني زير چه کاربردي دارند؟

توف آتش فشاني : از خاکستر مواد آتشفشاني که روي هم متراکم شده درست شده است . در جاده سازي و نوعي سيمان ساختمان به کار مي رود .
پوکه معدني : در مصالح ساختماني به عنوان عايق در برابر صدا ، گرما و سرما به کار مي رود . در در صنايع عايق
سازي نيز کاربرد دارد .
سنگ پا : همانطوري که از اسمش پيدا است براي استحمام و براي ساييدن چوب به کار مي رود .

7.  آتش فشان چه زماني اتّفاق مي افتد ؟
آتش فشان زماني اتّفاق مي افتد که مواد. آتش فشاني از داخل زمين به سطح آن راه پيدا مي کنند و سنگ هاي آتش فشاني را به وجود مي آورند.

8.  مواد خارج شده از دهانه ي آتش فشان ها به چند دسته تقسيم مي شوند ؟ نام ببريد .
مواد. خارج شده از دهانه ي آتش فشان ها به سه دسته ي جامد، مايع و گاز تقسيم مي شوند.

9.  آتش فشان ها از نظر فع.الي.ت به چند دسته تقسيم مي شوند ؟ نام ببريد .
آتش فشان ها از نظر فع.الي.ت ممکن است فع.ال، نيمه فع.ال و يا خاموش باشند.

10.  به چه آتش فشان هايي فعال گفته مي شود ؟ دو نمونه مثال بزنيد
به آتش فشان هايي که در حال حاضر يا در سال هاي اخير مواد. آتش فشاني ( جامد، مايع وگاز ) از دهانه ي آن ها خارج شده است، آتش فشان فع.ال گفته مي شود. مثل آتش فشان هاي کشور فيليپين وژاپن

11.  به چه آتش فشان هايي نيمه فعال و به چه آتش فشان هايي خاموش گفته مي شود ؟ از هرکدام دو نمونه مثال بزنيد .
در آتش فشان هاي نيمه فع.ال، فقط گاز از دهانه ي آن خارج مي شود مثل البرز و تفتان و بزمان و به آتش فشان هايي که هيچ گونه فع.الي.تي ندارند، آتش فشان خاموش گفته مي شوند مثل سبلان و سهند .
12.  مهم ترين گازهاي خارج شده از دهانه ي آتش فشان ها را نام ببريد .
عبارت اند از: بخار آب، کربن دي اکسيد و غيره

13.  ساکنان مناطق آتش فشاني چه موارد ايمني را بايد رعايت کنند ؟

14.  قسمت هاي يک آتشفشان را روي شکل نشان دهيد .
 

15. آيا مي دانيد بعد از وقوع زمين لرزه چه کارهايي را بايد انجام دهيد؟ جدول زير را تکميل کنيد .
فعالیت هاي انسان دوستانه     رعايت نکات ايمني
کمک به مصدومين     بستن فلکه اصلي گاز
کمک به کودکان و افراد مسن     خونسرد باشيم
کمک به نيروهاي امدادگر     بدون عجله اما زود از محل ناامن دور شويم
رساندن غذا و آب به مردم     قطع جريان آب ساختمان
صحبت با افراد جهت دادن روحيه به آنها     قطع جريان برق ساختمان
..............................................     ..............................................

16. آتشفشان چه فوايد و چه ضررهايي دارد ؟ جدول زير را تکميل کنيد.

فوايد آتش فشان ها     ضررهاي آتش فشان ها
1 تشکيل کوه     1 انتشار گازهاي سمي
2 تشکيل چشمه هاي آب گرم     2 از بين رفتن گياهان
3 تشکيل درياچه     3 از بين رفتن انسان ها
4 توسعه ي گردشگري     4 ريزش باران هاي اسيدي
5 تشکيل معادن     5 خرابي ساختمان ها و پل ها و . . .
6 ايجاد زمين هاي کشاورزي حاصلخيز     6 ايجاد سونامي

17. با توجه به اثرات حاصل از زمين لرزه هايي که باعث خسارت هايي در محيط زندگي مي شوند، جدول زير را تکميل کنيد.

بهداشتي     ساختماني     اجتماعي
آلودگي آب ها     تخريب منازل مسکوني     از دست دادن عزيزان
آلودگي هوا     تخريب جاده ها     اضطراب و نگراني
افزايش حشرات موزي در محيط     ريزش آوار     دزدي و ناامني
کمبود دارو     آتش سوزي در اثر انفجارگاز منازل     مهاجرت مردم
شيوع بيماري هاي واگير     قطع آب و برق و گاز     بيکاري
کمبود پزشک     شکستن سد     نابودي اقتصاد شهر
....................................    تخريب مدارس     بي سرپرست شدن بعضي خانواده ها







18. مهم ترين زمين لرزه هاي 50 سال اخير ايران را از نظر محلّ وقوع و خسارت هاي وارده در جدول زيربنويسيد .
محل وقوع زلزله     ريشتر     سال وقوع     خسارت هاي وارد آمده
بوئين زهرا    7.2    1341    10000     کشته
دشت بياض    7.4    1347    10500 کشته  61 روستا تخريب شد
منطقه قير    6.9    1351    4000 کشته
خورگو    7    1356    128 کشته
طبس    7.7    1357      19600 کشته و 16 روستا تخريب شد

قائن    7.1    1358    130 کشته

سيرچ    7.4    1360    1300 کشته و تخريب بيش از نيمي از شهر
رودبار و منجيل    7.4    1369    35000 کشته
بيرجند    7.3    1376    1500 کشته
آوج    6.6    1381    خسارت در شهر و روستاها
بم    6.5    1382    41000 نفر کشته     و شهر کلا از بين رفت
فيروزآباد    6.3    1383    خسارت و ريزش کوه
زرند    6.4    1383    612 کشته و تخريب 10 روستا
اهر ، هريس ، ورزقان    6.3    1391    300 نفر کشته
             
آزمايش ها

1.  شما تا به حال تخم مرغ آب پز را از روي پوست لمس کرده ايد . زماني که پوست روي آن را کند ه ايد تا ميل کنيد باز هم آن را لمس کرده ايد . چه شباهتي بين اين دو و لايه هاي زمين از نظر سختي و نرمي مي بينيد ؟ توضيحات خودتان را دو سطر بنويسيد .

2.  حتما تخم مرغ آب پز را از وسط به دو قسمت تقسيم کرده ايد و لايه هاي آن را ديده ايد . چه شباهتي بين سفيده . زرده و پوسته تخم مرغ و لايه هاي زمين وجود دارد ؟ توضيحات خودتان را دو سطر بنويسيد .
3.  چند قطعه چوب خشک داريم دو تا از بچه ها هر کدام يک قطعه چوب را با دو دست خود مي شکنند. بچه ها حس مي کنند که با شکستن چوب انرژي درون آن آزاد شد . اين آزمايش را با شکسته شدن سنگهاي زمين مقايسه کرده و نتيجه ي هر دو را در دو سطر بنويسيد .
4.  زماني که جوش شيرين را داخل ظرفي مي ريزيم و روي آن مقداري سرکه مي ريزيم چه اتفاقي مي افتد ؟ چه گازي از ظرف خارج مي شود ؟ توضيحات خودتان را دو سطر بنويسيد .

براي مطالعه
انواع خاصي از کاغذ از برخي الياف گياهي نظير پنبه، کتان، و کنف ساخته م يشود. از اين کاغذها براي تهيه اسکناس، کارهاي هنري، کارهاي چاپي اعلا، آثاري که بايد محافظت و نگهداري شوند، و براي تعمير و بازسازي کتا بهاي قديمي نفيس آسيب ديده استفاده می شود.